Reboulo(-di-gròssi-grano)
Galium megalospermum
Rubiaceae
Nom en français : Gaillet à grosses graines.
Descripcioun :Aquesto reboulo renadivo trachis dins lis esboudèu, li tepiero roucaiouso e li gaudre d'auto mountagno dessubre 2000 m. Se recounèis majamen à si fru que retoumbon emé de gròssi grano e à si flour d'un blanc un pau jaunas. Èi poussible de s'engana emé dos meno, Galium anisophyllon, mai grand qu'a de flour blanco coume lou la e subretout emé Galium speudohelveticum que li fru retoumbon pas.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 2 à 10 cm
Fueio : verticilado
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galium
Famiho : Rubiaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 2000 à 3200 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Tepiero roucaiouso
- Esboudèu
- Gaudre
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Aupenco
Ref. sc. : Galium megalospermum All., 1785
(= Galium helveticum Weigel )
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753